Το διάβασμα είναι ένα από αυτά τα πράγματα που θα χρειάζεται να κάνουμε σε όλη μας την ζωή, σε όποια φάση και αν βρισκόμαστε. Είτε για μία καινούργια δουλειά, για την οποία θα πρέπει να μάθουμε νέα πράγματα, είτε για την είσοδο μας σε κάποια σχολή ή σε ένα μεταπτυχιακό.
Φυσικά, τα παιδιά ξεκινάνε να «μαθαίνουν» να διαβάζουν από το δημοτικό. Η αλήθεια όμως είναι ότι το λύκειο είναι το σημείο εκείνο που παρατηρούν και αναλύουν από μόνα τους τις μαθησιακές τους ικανότητες. (Ακόμα και αν δεν το παραδέχονται.)
Πρόκειται για κάτι απολύτως φυσιολογικό και συμβαίνει επειδή συμπίπτει με το ίδιο χρονικό σημείο όπου οργανώνουν την σκέψη τους για το τι θα κάνουν μετέπειτα στη ζωή τους. Έτσι, δεν μένει κάτι άλλο από το να αναγνωρίσουν ότι, εάν έχουν ως στόχο την εισαγωγή τους σε κάποια σχολή, το διάβασμα θα είναι το πρώτο πράγμα που θα έχουν να αντιμετωπίσουν.
Και εκεί είναι το σημείο που εμφανίζονται οι γονείς, το σχολείο, το φροντιστήριο και οποιοδήποτε άλλο σύστημα υποστήριξης μπορεί να έχουν τα παιδιά.
Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβει το παιδί ότι το διάβασμα δεν είναι μία «αγγαρεία». Ούτε είναι κάτι που κάνουν μόνο οι «καλοί» μαθητές ή οι μαθητές που θέλουν να μπουν στο Πανεπιστήμιο.
Ακόμα και εάν δεν ενδιαφέρεται για σπουδές, το να «μάθει» να διαβάζει σωστά είναι κάτι που θα του χρησιμεύσει σε όλη του την ζωή, πρακτικά αλλά και θεωρητικά, στον τρόπο σκέψης και αντίληψης του.
Έτσι σε αυτό το κομμάτι της εκπαιδευτικής του εξέλιξης, είναι πολύ σημαντικό αφενός να έχει μία θετική άποψη για την μελέτη και αφετέρου να γνωρίζει με ποιους τρόπους μπορεί να κάνει τον εαυτό του πιο αποδοτικό.
Ας δούμε λοιπόν μερικούς τρόπους τους οποίους θα μπορούσαν να εφαρμόσουν τα παιδιά, ώστε η μελέτη τους να είναι αποδοτικότερη αλλά και πιο ευχάριστη.
#1. Πλήρης επίγνωση του αντικειμένου
Αρχικά, είναι πολύ σημαντικό το παιδί να γνωρίζει σε τι αναφέρεται το μάθημα που ετοιμάζεται να διαβάσει. Ένα γενικό ξεφύλλισμα του βιβλίου ή έστω μία μικρή έρευνα στο διαδίκτυο, θα το βοηθήσουν να μπει στο κλίμα των πληροφοριών που έχει να κατανοήσει.
Επίσης, το παραπάνω θα βοηθήσει πολύ στο να αντιληφθεί τον όγκο της ύλης που έχει να καλύψει και έτσι να οργανώσει σωστά τον χρόνο του.
#2. Διαχείριση χρόνου και διάβασμα
Χρόνος. Ένας από τους πιο βασικούς παράγοντες, ο οποίος παίζει μεγάλο ρόλο στην καλύτερη απόδοση των παιδιών στο διάβασμα, είναι η διαχείριση του χρόνου τους. Σκεπτικά του τύπου «θα διαβάσω αργότερα» ή «το βράδυ μελετάω καλύτερα» είναι λάθος.
Υπάρχει λόγος που το σχολείο ξεκινάει νωρίς το πρωί. Ο λόγος είναι ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος, τις πρωινές ώρες μετά από έναν ικανοποιητικό ύπνο, είναι πιο αποδοτικός και πιο «διαθέσιμος» στην λήψη νέων πληροφοριών.
Έτσι, είναι καλύτερο το παιδί να μελετάει είτε τις πρωινές ώρες (εάν δεν έχει σχολείο) είτε νωρίς το απόγευμα. Σίγουρα όμως όχι το βράδυ. Επιπλέον, τώρα που θα έχει εικόνα της ύλης του, μπορεί να την οργανώσει σε τμήματα ώστε να διευκολύνεται και με τον χρόνο μέσα στην ημέρα του.
Δεν είναι ανάγκη να βγάζει μεγάλο μέρος της ύλης καθημερινά, αλλά είναι καίριο η ύλη που διαβάζει να αποθηκεύεται σωστά στο μυαλό του.
Μία ακόμα τακτική που σχετίζεται με τον χρόνο και φέρει αποτέλεσμα στο διάβασμα, είναι τα μικρά διαλείμματα ανάμεσα στις ώρες μελέτης. Είναι προτιμότερο το παιδί να πραγματοποιεί 40 λεπτά ουσιαστικού διαβάσματος και μετά να κάνει ένα διάλειμμα των 10 λεπτών, παρά να διαβάζει συνεχόμενα για 2 ώρες.
#3. Power Nap
Επιπλέον, ένα μικρό διάλειμμα ύπνου 20 με 30 λεπτών μέσα στην ημέρα σίγουρα μπορεί να βοηθήσει το παιδί να συγκεντρωθεί καλύτερα και να διατηρεί την ενέργεια του μέσα στο εικοσιτετράωρο. Έτσι και αλλιώς, ας το παραδεχτούμε. Τα σχολικά χρόνια μπορεί να είναι από τα πιο ωραία αλλά είναι και από τα πιο πολυάσχολα.
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα μικρά διαλείμματα ύπνου μέσα στην ημέρα αυξάνουν την απόδοση και την ικανότητα μάθησης του ανθρώπου και τον βοηθάνε στο να βρίσκεται σε κατάσταση εγρήγορσης μέσα στην ημέρα του.
Φυσικά, τα διαλείμματα αυτά δεν αντικαθιστούν για κανένα λόγο τον κανονικό ύπνο. Υποβοηθάνε την πνευματική υγεία του ανθρώπου μέσα στην ημέρα, αλλά μόνα τους δεν πρόκειται να φέρουν αποτέλεσμα.
#4. Χαρτογράφηση θέματος
Μετά από αυτά, μία καλή ιδέα είναι η σύνδεση των πληροφοριών που διαβάζει το παιδί με άλλες εξωτερικές πληροφορίες. Για παράδειγμα, αν πρέπει να διαβάσει για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο θα ήταν πολύ χρήσιμο να ακούσει πραγματικές ιστορίες περί αυτού ή να δει και κάποια ταινία με αυτό το θέμα.
Αυτή η τακτική βοηθάει πολύ στο να κεντρίζει το ενδιαφέρον του μαθητή ως προς το αντικείμενο μάθησης αλλά και να του αποδεικνύει ότι αυτά που διαβάζει δεν είναι κατεβατά κείμενα τα οποία πρέπει να μάθει απ’ έξω. Είναι πραγματικά γεγονότα και θεωρίες που έχουν άμεση σύνδεση με την καθημερινότητα του.
Εν κατακλείδι, αυτό που χρειάζεται ένα παιδί είναι ο χώρος και ο χρόνος του για το διάβασμα, πάντα με την σωστή καθοδήγηση των γύρω του. Ήδη η καθημερινότητα που έχει, και λόγω εφηβείας, είναι αρκετά αγχώδης. Με σωστή στήριξη όμως και κατανόηση, αυτό μπορεί να εξισορροπηθεί.
Βασίλης Σέμπος
